بسیاری از کسبوکارها و کارآفرینان در زمان شروع یک کسبوکار جدید اولویتهای زیادی را در نظر میگیرند که برندینگ عموما در اولویت اول برای آنها قرار ندارد. اما این افراد نمیدانند کسبوکارهایی با برندینگ ضعیف، در مسیر رشد قرار نمیگیرند. اگر این اتفاق برای شما نیز افتاده است، باید بگوییم که تنها نیستید و به ریبرندینگ (Rebranding) نیاز دارید. اما قبل از این که بهصورت دقیق این فرایند را بررسی کنیم، به سراغ کسبوکارهایی برویم که به ریبرندینگ نیاز دارند. این کسبوکارها عبارتاند از:
- شرکتهایی که به جان تازهای در حوزه بازاریابی نیاز دارند
- شرکتهایی که ماموریت اصلی آنها تغییر کرده است
- شرکتهایی که شهرت مناسبی ندارند
- شرکتهایی که به دنبال تکامل هستند
- شرکتهایی که با تغییر موقعیت یا حوزه فعالیت مواجه شدهاند
- شرکتهایی که به دنبال چشمانداز جدیدی هستند
ریبرندینگ چیست؟
احتمالا این سوال برای شما به وجود آمده است که ریبرندینگ چیست؟ به زبان ساده، ریبرندینگ یک کسبوکار شامل استراتژی میشود که در آن تصویر، هویت، نماد، نام، لوگو و المانهای بصری مربوط به بازاریابی یک مجموعه تغییر میکنند. هدف از این استراتژی، ساخت کسبوکاری با هویت جدید و متمایز در ذهن مصرفکنندگان، سرمایهگذاران، مشتریان بالقوه، رقبا، کارمندان و در نهایت عموم مردم است.
این فرایند میتواند بسیار پیچیده و پرهزینه باشد. اما نباید فراموش کرد که در صورت ریبرندینگ یک کسبوکار بهصورت موفق، شما میتوانید کسبوکارتان را از دیگر رقبا متمایز کنید و با خواستهها و ارزشهای مشتریانتان بیشتر هماهنگ شوید. این امر در نهایت کسبوکار شما را در مسیر سودآوری و رشد بیشتر قرار میدهد که هدف نهایی هر کارآفرینی است. با توجه به این که سرعت تغییرات در دنیای دیجیتال امروزی بسیار بیشتر از گذشته شده است، کسبوکارها با شدت بیشتری به ریبرندینگ نیاز دارند.
چرا ریبرندینگ مهم است؟
کسبوکارها در طول فعالیت خود تکامل پیدا میکنند و عموما برای ماندن در رقابت، باید در تمام حوزهها پیشرفت کنند. برای مثال با تکامل بسیاری از کسبوکارها، لوگو و دیگر المانها مانند شعار نمیتوانند ارزش یا محصولات یک مجموعه را بهخوبی بیان کنند. در نتیجه این امر، ریبرندینگ کسبوکار اهمیت بسیار زیادی پیدا میکند. در برخی شرایط نیز کسبوکارها وارد بازارهای جدیدی میشوند که تصویر قبلی آنها نمیتواند حوزه فعالیت جدیدشان را پوشش دهد. حقیقت این است که بسیاری از شرکتها و بهخصوص شرکتهای موفق و بزرگ، بارها به سراغ فرایند ریبرندینگ میروند. هر کسبوکاری که برای مدرنسازی، تمایز خود از رقبا یا فرار از شهرت نامناسب تلاش میکند، باید به دنبال ریبرندینگ باشد.
یک کسبوکار چه زمانی باید ریبرندینگ را در نظر بگیرد؟
باید گفت که ریبرندینگ میتواند بسیار پیچیده و پرریسک باشد. با وجود این که این فرایند به بازنگری کامل نیاز ندارد؛ برای مثال نیازی نیست که شما نام مجموعه خود را تغییر دهید. اما باید برای ایجاد هویتی جدید، تغییراتی معنادار و جدی ایجاد کنید. به همین خاطر شما باید به دقت ارزیابی کنید که آیا این فرایند مناسب کسبوکار شما است یا خیر. استراتژی ریبرندینگ مناسب میتواند انرژی تازهای به کسبوکار شما وارد کند، اما باید در عین حال تکمیلکننده استراتژی کلی کسبوکار و بازاریابی شما نیز باشد. در ادامه با شرایطی آشنا میشویم که یک کسبوکار را به ریبرندینگ الزام میکنند.
ایجاد تمایز با رقبا
کسبوکارهای نوپا عموما اهمیت برندینگ را درک نمیکنند و برای ساخت آن به سراغ الگوهای عمومی یا طرحهای غیر سفارشی میروند. برای مثال استفاده از یک لوگوی عمومی که از یک وبسایت دانلود میکنید، به کسبوکار شما در آینده آسیب خواهند رساند. استفاده از الگوهای عمومی در این فرایند مشکلساز است. چرا که باعث میشود تا کسبوکارهای زیادی با نامهای مشابه و المانهای بصری تقریبا یکسان با یکدیگر رقابت کنند. حال زمانی که بسیاری از کسبوکارها یکسان به نظر برسند، تمایز میان آنها برای مخاطبین و مشتریان دشوار میشود.
اگر مشتریان شما نتوانند کسبوکارتان را از رقبا متمایز کنند، ایجاد وفاداری غیر ممکن خواهد بود. بهخصوص اگر شما محصولات یا خدماتی را ارائه میدهید که رقبایتان نیز آنها را ارائه میدهد. با انتخاب یک استراتژی هوشمند و قدرتمند ریبرندینگ کسبوکار، شما میتوانید به کسبوکارتان اجازه دهید تا مواردی را به مشتریان نشان دهد که مجموعه شما را متفاوت و بهتر میکنند و در نتیجه از رقبا متمایز خواهید شد. برای مثال آیا میدانید که گوگل در ابتدای فعالیت خود با نام Backrub شروع به فعالیت کرد؟ نامی که شاید در دنیای کسبوکارها، نامی متمایز بهشمار نمیآید.
کسبوکارهایی که به جان تازهای در برندینگ خود نیاز دارند
یکی از مشتریان اصلی خدمات ریبرندینگ ، کسبوکارهایی هستند که قدمت بالایی دارند. این کسبوکارها از لوگو، رنگ و المانهای بصری بسیار قدیمی استفاده میکنند. این موارد میتوانند بهسرعت یک کسبوکار را به پایین بکشند. چرا که چنین کسبوکاری در ذهن مشتریان قدیمی به نظر میرسد. همچنین به مرور زمان، ماموریت و فرهنگ بسیاری از شرکتها مدرن میشوند و شما باید در تمام عناصر کسبوکارتان تطابق با شرایط جدید را داشته باشید.
در دنیای بازاریابی یک جمله بسیار مشهور وجود دارد: کسبوکارها یا باید سازگار شوند یا عقب بمانند. به همین خاطر اگر سالهای زیادی است که در حال فعالیت هستید، باید به فکر ریبرندینگ مجموعهتان باشید. در غیر این صورت از رقبای جدید خود عقب میمانید و به مرور زمان از بازار حذف میشوید.
عبور از ماموریت اصلی
کسبوکاری را تصور کنید که در ابتدای فعالیت خود تنها تیشرتهای مردانه را به بازار عرضه میکرد. حال این کسبوکار قصد دارد محصولاتی مانند ماگهای سفارشی و لباسهای زمستانی را نیز عرضه کنید. این مجموعه دیگر ماموریت اولیه و اصلی خود را دنبال نمیکند و به دنبال فعالیت گستردهتری است. این مجموعه شروع فعالیت و بازاریابی خود را بر اساس فروش تیشرتهای مردانه پایهریزی کرده است. اما در حال حاضر مخاطبین هدفی متفاوت دارد. اینجاست که این مجموعه با یک بحران هویت روبهرو میشود و به ریبرندینگ نیاز دارد.
باید اشاره کرد که ریبرندینگ کسبوکار یک راهکار مناسب برای این مشکل جدی است. اما شما میتوانید در آغاز فعالیت خود، نام و المانهای مجموعه خود را به شکلی انتخاب کنید که محدودکننده نباشند و بتوانید در حوزههای دیگر نیز فعالیت کنید. برای مثال اگر قصد فروش کاشی و سرامیک را دارید، نباید نام مجموعه شما فروشگاه کاشی و سرامیک X باشد. بلکه باید فروشگاه مصالح ساختمانی X را انتخاب کنید تا در آینده بتوانید به سراغ فروش محصولات جدیدتری نیز بروید.
بهبود شهرت کسبوکار
در تابلوی بسیاری از کسبوکارها، بهخصوص رستورانها، شعار “با مدیریت جدید” را دیدهاید. این جمله نشاندهنده این است که مجموعه مورد نظر در گذشته شهرت مناسبی در میان مخاطبین نداشته و در حال حاضر برای ریبرندینگ خود تلاش میکند! بله، حتی این جمله ساده نیز میتواند در زیرمجموعه ریبرندینگ یک کسبوکار قرار گیرد. درواقع کسبوکارهایی که در گذشته شهرت مناسبی نداشتهاند و در حال حاضر میخواهند فعالیت خود را به شکلی متفاوت آغاز کنند، باید به سراغ ریبرندینگ مجموعه خود بروند.
زمانی که شهرت شما در میان مشتریان منفی است، باید تلاش کنید تا با یک هویت جدید، دیدی متفاوت در اختیار مشتریان قرار داده و وفاداری آنها به مجموعه خود را نیز افزایش دهید. البته این تغییر برای مجموعههایی که شهرت مناسبی ندارند اصلا آسان نیست و باید نگاهی جدید به استراتژی کلی کسبوکار خود داشته باشید تا بتوانید در این مسیر موفق شوید.
سایر مواردی که کسبوکارها به ریبرندینگ نیاز دارند
در کنار موارد عنوان شده، شرایط دیگری نیز وجود دارند که یک کسبوکار به سراغ ریبرندینگ هویت یا استراتژیهای خود میرود. برای مثال، ادغام، تغییر موقعیت بازار، در نظر گرفتن چشمانداز جدید و یا مقابله با بحرانهای روابط عمومی از این دست شرایط هستند.
سایر موارد به شرح زیر هستند:
- ادغام دو شرکت: زمانی که دو مجموعه با یکدیگر ادغام میشوند، ریبرندینگ کسبوکار اهمیت بالایی پیدا میکند. در این شرایط، مدیران باید تصمیم بگیرند که تحت هویت کدام مجموعه به فعالیت خود ادامه دهند تا مخاطبین و مشتریان با سردرگمی مواجه نشوند
- تغییر بازار: اگر به دلیل تغییر قیمت، کیفیت محصولات، پیشنهادات محصول یا مخاطبین هدف، کسبوکار خود را به دنبال بخش دیگری از بازار انتقال دهید، باید برای به دست آوردن سهم بازار، یک هویت جدید را در نظر بگیرید. برای مثال اگر در حوزه فروش لباس فعالیت میکنید، بدون ریبرندینگ مجموعه خود نمیتوانید وارد بازار فروش خودرو شوید
- حضور در بازارهای بینالمللی: بسیاری از کسبوکارها شرایط خوبی در بازار کشور خود دارند، اما با هویت خود نمیتوانند وارد بازار کشورهای دیگر شوند و به هویت، استراتژی بازاریابی و یا حتی یک لوگو جدید نیاز دارند
در چه مواقعی نباید به سراغ ریبرندینگ کسبوکار رفت؟
با وجود مزایای بسیار زیاد ریبرندینگ کسبوکار، در برخی شرایط مجموعه شما لزومی برای ورود به این مسیر ندارد. برای مثال اگر میخواهید لوگوی خود را تغییر دهید، نیازی به ریبرندینگ کامل کسبوکارتان ندارید و با انتخاب این مسیر تنها مشتریان خود را گیج خواهید کرد. در برخی شرایط نیز حفظ المانها و هویت یک کسبوکار میتواند بسیار موفقیتآمیز باشد. برای مثال برند کوکاکولا سالهاست که تغییری در این زمینه نداشته است و همچنان یک کمپانی بسیار موفق بهشمار میآید.
چگونه یک برند را ریبرندینگ کنیم؟
فرایند ریبرندینگ کسبوکار پیچیدگیهای زیادی دارد و قطعا شما نمیتوانید بدون دریافت مشاوره از یک مجموعه متخصص این مسیر پیچیده را پشت سر بگذارید. اما در ادامه مراحل کلی این مسیر را برای شما بررسی میکنیم تا با دیدی بهتر وارد این مسیر شوید.
ماموریت، چشمانداز و ارزشهای کسبوکار خود را درک کنید
قبل از شروع ریبرندینگ برند، بسیار مهم است که ماموریت، چشمانداز و ارزشهای کسبوکارتان را درک کنید. این که چه چیزی شرکت شما را خاص میکند را در نظر بگیرید و ارزیابی کنید. از خود بپرسید که اصلا چرا شرکت شما وجود دارد و چه ارزشهایی برای شما ضروری هستند؟ صدای کسبوکار شما چیست و چه پیامی را به مخاطبین و مشتریانتان ارسال میکنید؟ پاسخ به این سوالات به شما کمک میکند تا شما پایهای برای ریبرندینگ کسبوکارتان داشته باشید. درواقع هیچ ریبرندینگ بدون این پایه نمیتواند موفق باشد.
یک استراتژی ریبرندینگ دقیق و کارآمد داشته باشید
با وجود این که کوبیدن و ساختن یک کسبوکار از نو میتواند گزینه بسیار مناسبی برای ریبرندینگ باشد، اما بسیاری از شرکتها توانایی مالی انجام چنین کاری را ندارند. به همین خاطر شما باید استراتژی را انتخاب کنید که داراییهای حال حاضر کسبوکارتان را در نظر میگیرد. شما کسبوکار جدیدی میخواهید که با آنچه که در حال حاضر وجود دارد نیز تطابق داشته باشد. برای مثال اگر در بستهبندی محصولات شما گرافیک خاصی دارد، تنها باید این طرح را مطابق با استراتژی ریبرندینگ خود بهروزرسانی کنید.
مخاطبین، بازار و رقبای خود را در نظر بگیرید
مهم است که قبل از شروع فرایند ریبرندینگ کسبوکارتان، بررسیهای لازم را در حوزههای مختلف انجام دهید. برای مثال تحقیق کنید و ببینید که رقبای شما در حال انجام چه کاری هستند. در نتیجه این بررسی متوجه خواهید شد که چگونه میتوانید از رقبای خود جدا شوید و چه ارزشی برای مجموعه شما واقعی است. همچنین شما باید بررسی کنید که در این حوزه چه مواردی ترند هستند و آنها را در استراتژی خود قرار دهید. بهطور کلی اشتباه کردن در این مسیر بسیار آسان است. به همین خاطر ریبرندینگ ترکیبی از هنر و علم است.
با تیم خود همکاری کنید
کسبوکار شما ممکن است یکی از مهمترین داراییهایتان باشد، اما افرادی که به رشد روزانه آن کمک میکنند نیز به همان اندازه مهم هستند. استراتژی جدید شما باید این افراد را در نظر بگیرید. درواقع برخی از بهترین ایدهها و ارزشمندترین بازخوردها در بخشهایی پیدا میشوند که ممکن است شما اصلا انتظار آنها را نداشته باشید. همچنین طی کردن مسیر ریبرندینگ با تلاش تیمی و استفاده از نظرات اعضای ارزشمند تیمتان بسیار آسانتر خواهد بود. فراموش نکنید که کارکنان شما، چهرهها و صداهایی خواهند بود که نماینده کسبوکار شما در برابر مشتریان هستند.
نام کسبوکارتان را تغییر دهید
یکی از مهمترین مراحل ریبرندینگ برند، تغییر نام یک مجموعه است. البته تمام مجموعهها به تغییر نام نیاز ندارند و شما در برخی شرایط باید این کار را انجام دهید. در ادامه شرایطی که شما برای تغییر نام کسبوکارتان باید اقدام کنید را بررسی میکنیم:
- تشابه با رقبا: در بسیاری از موارد، کسبوکارها نامی مشابه با رقبای خود را انتخاب میکنند. این اسامی در برخی موارد آنقدر به یکدیگر شباهت دارند که تمایز آنها برای مشتریان تقریبا غیر ممکن میشود. در سادهترین حالت، این کار به شهرت کسبوکار شما آسیب جدی وارد میکند. اما شرایط میتواند خطرناکتر نیز شود! اگر رقیب شما که قبلا از این نام استفاده کرده است از شما شکایت کند، با ضرر مالی و حقوقی شدیدی مواجه خواهید شد
- نام کسبوکارتان دیگر فعالیتتان را نشان نمیدهد: کسبوکارها در طول زمان رشد و تغییر میکنند. برخی از اسامی به اندازه کافی سازگار هستند تا از این رشد جان سالم به در ببرند. اما برخی دیگر چنین شرایطی را ندارند. اگر کسبوکار شما از نام خود فراتر رفته است، ممکن است زمان آن رسیده باشد که به تغییر نام فکر کنید. برای مثال اگر نام خانوادگی خود را روی کسبوکارتان قرار دادهاید، این انتخاب میتواند جلوی توسعه کسبوکارتان را بگیرد و از سرمایهگذاری افراد دیگر در آن جلوگیری کند
- نام کسبوکار شما گیجکننده است یا تلفظ دشواری دارد: اگر نام کسبوکار شما گیجکننده بوده یا املای آن سخت است، این احتمال وجود دارد که مشتریان شما را پیدا نکنند. بسیار ساده است؛ نامی که منطقی نیست و مشتریان را گیج میکند، به خاطر نخواهد ماند
هویت کسبوکارتان را تغییر دهید
زمانی که به سراغ ریبرندینگ کسبوکارتان میروید، ممکن است وسوسه شوید تا عناصر قدیمی مجموعه خود مانند لوگو، پالت رنگی و … را حفظ کنید. این تصمیم در برخی شرایط مناسب است. اما یک استراتژی ریبرندینگ خوب باید بهصورت کامل ارزیابی کند و تصمیم بگیرد که آیا این عناصر باید حفظ، اصلاح یا کنار گذاشته شوند.
از مهمترین عناصر کلیدی یک کسبوکار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- لوگو
- وبسایت شرکت
- کارت ویزیت
- بستهبندی محصولات
- طراحی ایمیلهای رسمی
- فونت
- صدا
- تصویر
فرایند ریبرندینگ را با دقت مدیریت کنید
همانطور که اشاره شد، فرایند ریبرندینگ میتواند بسیار پیچیده و طولانی باشد. در نتیجه بدون برنامهریزی دقیق استراتژی ریبرندینگ ، فرایند خوب مدیریت شده و یک استراتژی بازاریابی قوی که تمام کانالهای این حوزه را پوشش دهد، ریبرندینگ میتواند به سرعت از مسیر اصلی خود خارج شود و بر سهم شما از بازار تاثیر منفی بگذارد. به همین خاطر ددلاین تعیین کنید و با تدوین یک پروژه سنجیده شده، از شکست این فرایند ضروری جلوگیری کنید.
ریبرندینگ خود را عمومی کنید
بسیاری از کسبوکارها برای ریبرندینگ خود مراحل زیادی را پشت سر میگذارند، اما هیچوقت آن را عمومی نمیکنند. به همین خاطر مطمئن شوید که بعد از طی کردن مراحل عنوان شده، آماده عمومی کردن کسبوکار ریبرندینگ شده خود هستید. اگر نگران سردرگمی مشتریان خود هستید، باید به شما بگوییم که با ارائه یک روایت منطقی و شفاف، میتوانید آنها را قانع کنید که چرا وارد این مسیر شدهاید.
مثالهایی از ریبرندینگ موفق برند در ایران
وقتی صحبت از ریبرندینگ در ایران میشود، پیدا کردن نمونههای موفق در این حوزه آنچنان دشوار نیست. درواقع بسیاری از کسبوکارهای مشهور ایرانی با ریبرندینگ خود توانستند مشتریان بالقوه جدیدی داشته باشند و وارد بازارهای جدیدی شوند. در ادامه موفقترین نمونههای ریبرندینگ یک کسبوکار در ایران را مرور میکنیم.
همراه اول
میتوان گفت که یکی از موفقترین شرکتهای ایرانی در حوزه ریبرندینگ کسبوکار، شرکت همراه اول است. مسیر همراه اول برای ریبرندینگ میتواند الگوی بسیاری از کسبوکارهای بزرگ در ایران باشد. در ابتدا باید گفت که همراه اول زمانی وارد مسیر ریبرندینگ شد که حضور رقیبی قدرتمند به نام ایرانسل را در کنار خود احساس کرد. ایرانسل با برندینگ حرفهای و مدرن وارد حوزه خدمات مخابرات شده بود و شرکت دولتی مخابرات بدون هیچ فعالیتی در این زمینه توانایی رقابت با ایرانسل در بلندمدت را نداشت. درواقع در زمان ورود ایرانسل به بازار، شرکتی تحت عنوان همراه اول وجود نداشت!
در این زمان بود که شرکت همراه اول شکل گرفت. مدیران مخابرات یک مجموعه کاملا متمایز را تاسیس کردند که ماموریت، هویت، مخاطبین و چشمانداز متفاوتی با خود مخابرات داشت. همراه اول از همان ابتدا در این حوزه با قدرت ظاهر شد و توانست ریبرندینگ خوبی داشته باشد.
شرکت کاله
شرکت لبنیات کاله یکی از قدیمیترین و موفقترین شرکتها در ایران است که امروزه محصولات متنوعی به بازار عرضه میکند. در حدود 15 سال پیش، کاله تنها تولیدکننده محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر بود. اما مدیران این شرکت تصمیم گرفتند تا با ریبرندینگ خود، وارد بازارهای جدیدی شوند و ماموریت متفاوتی داشته باشند. اینجا بود که کاله از دیگر رقبای خود مانند میهن یا پگاه با سرعت بسیار زیادی فاصله گرفت. در حال حاضر، بیشتر مصرفکنندگان بازار ایران کاله را بهعنوان یک شرکت لبنی نمیشناسند. بلکه این کمپانی با محصولات مختلفی مانند مواد غذایی فرآوری شده، انواع غذاهای آماده و … شناخته میشود.
جالب اینجاست که رقبای کاله همچنان تولیدکننده محصولات لبنی هستند و نتوانستند در رقابت با کاله دوام بیاورند. اینجاست که ریبرندینگ یک کسبوکار اهمیت زیادی پیدا میکند. اگر به دنبال تمایز از رقبا هستید، میخواهید وارد بازارهای جدیدی شوید و یا شهرت خود را اصلاح کنید، ریبرندینگ باید انتخاب اول شما باشد.
بانکهای ملت و سامان
بانکها در ایران تحت مدیریت دولت قرار دارند و به علت شرایط خاص اقتصادی کشور ما، سودآوری آنها همیشه تضمین شده است. اما برخی بانکها مانند ملت و سامان با وجود چنین شرایطی، اهمیت ریبرندینگ یک کسبوکار در دنیای مدرن را درک کردند. ریبرندینگ بانک ملت در اواخر دهه 80 شمسی شروع شد. این بانک تمام المانهای بصری مجموعه خود را تغییر داد و افراد با لوگویی جدید و با رنگ قرمز مواجه شدند. حتی دکوراسیون داخلی شعب بانکهای ملت نیز تغییر کردند. به علت این فرایند، بانک ملت با استقبال بسیار خوبی مواجه شد و توانست به یکی از بزرگترین بانکهای ایرانی تبدیل شود.
بانک سامان نیز که در همان ابتدای تاسیس یک بانک مدرن بهشمار میآمد، بهخوبی الزامات فعالیت در دنیای امروزی را درک کرده بود. این بانک در ابتدا المانهای بصری و سبک فعالیت خود را ریبرندینگ کرد. سپس زیرمجموعهای جدید تحت عنوان بلوبانک تاسیس کرد. یک بانک کاملا اینترنتی که هیچ شعبه فیزیکی در سراسر کشور نداشت!
ریبرندینگ شما به بهترین شکل توسط محتوانت انجام میشود
اگر کسبوکار شما به انرژی تازه نیاز دارد، وارد بازار جدید شده است، مخاطبین هدف آن اشتباه هستند و یا شهرت خوبی ندارد، خدمات بازسازی برند باید گزینه اول شما باشد. از آنجا که طی کردن این مسیر بسیار دشوار است، شما میتوانید از خدمت مجموعه محتوانت در این زمینه استفاده کنید. ما به شما کمک میکنیم تا تمام عناصر کلیدی کسبوکارتان را به شکلی اصولی و مطابق با نیازهای جدیدتان ریبرندینگ کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید از طریق راههای ارتباطی با کارشناسان ما تماس بگیرید.